Kometa na horyzoncie!
Niedzielny wieczór, 13 października 2024r. z pewnością będziemy pamiętali na długo. Niespodziewanie, wbrew prognozom, tuż przed Meetingiem z teleskopami nr 193, niebo nad Żywiecczyzną przejaśniło się i pojawiła się okazja do obserwacji popularnej już na całym świecie komety nieokresowej C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS). To właśnie m.in. z jej powodu i na jej temat miał się odbyć wykład naszej koleżanki - Igi Drogosz z OA UJ nt. wielkich komet, jakie mieliśmy okazję obserwować ostatnimi czasy. Nikt nie spodziewał się jednak, że na spotkanie on-line dostarczymy ujęcia gwiazdy z ogonem i to dosłownie "z pierwszej ręki", bo ostanie jej fotografie pikującej w horyzont zachodni nisko nad Skrzycznem w Szczyrku, wykonane zostały na kilka minut przed rozpoczęciem meetingu w programie Zoom. Niestety, pogoda nie była tak łaskawa dla innych regionów kraju, a w dodatku silny wiatr w Beskidach dawał się we znaki astrofotografom. Wśród nich znaleźli się prof. Łukasz Wyrzykowski, który zdążył sfotografować kometę już nad górami i panoramą Sopotni Wielkiej oraz Piotr Nawalkowski, który w drodze z Żywca zatrzymał się na upolowanie komety w Pewli Ślemieńskiej. Efektem tych spontanicznych wręcz zdjęć dzielimy się w niniejszym artykule. Kometę gołym okiem będzie można obserwować jeszcze przez parę dni, a później już teleskopem lub silniejszymi lornetkami, gdy będzie coraz wyżej na niebie, ale i jej jasność będzie spadać. Pogodnego ciemnego nieba!
Listopadówka 2024 - jesienny zjazd w Sopotni Wielkiej.
Jak co roku zapraszamy na listopadowe spotkanie ze Stowarzyszeniem POLARIS-OPP w Sopotni Wielkiej. Jest to wyjątkowa okazja, aby spotkać się w gronie osób zaangażowanych w realizację celów statutowych, poobserwować niebo, dowiedzieć się o ciekawostkach i najbliższych działaniach naszej organizacji, czy po prostu skorzystać z okazji do chwili relaksu w urokliwej okolicy naszej siedziby, znajdującej się w samym sercu Żywieckiego Parku Krajobrazowego. Co więcej, dokładnie od roku można również powiedzieć o spotkaniu w wyjątkowym miejscu na światowej mapie miejsc związanych z astroturystyką, gdyż Sopotnia Wielka 11 listopada 2023r. uzyskała status International Dark-Sky Community. Z tej okazji w programie tegorocznej Listopadówki 2024 mamy m.in. przegląd zdjęć nocnego nieba i propozycję wspólnej obserwacji na nowo-utworzonym Miejscu Obserwacyjnym nr 4E nieopodal ogródka pomiarowego ASTROMETEO. Natomiast w ramach kontynuacji obchodów 30-lecia działalności Stowarzyszenia POLARIS - OPP zapraszamy na "panoramiczny spacer" oraz chwilę relaksu na basenie! To jednak nie wszystkie propozycje, jakie czekają w ten długi weekend listopadowy 2024 na uczestników, a więc: KIERUNEK - SOPOTNIA WIELKA NA 11 LISTOPADA!
Przejście Księżyca na tle gromady Plejad.
Październik 2024 roku wręcz obfituje w ciekawe zjawiska astronomiczne. Już tej soboty (19.10.2024r.) o godz. 21:00 zapraszamy do wspólnego podziwiania kolejnego wydarzenia na niebie, jakim będzie przejście Księżyca (częściowe zakrycie) na tle gromady gwiazd Plejady w gwiazdozbiorze Byka. Powolna wędrówka naszego Naturalnego Satelity rozpocznie się nieco po godz. 21:00 i będzie trwała około dwie godziny, ale my zaprezentujemy głównie pierwszą część tej okultacji Plejad. Będzie to jednak również okazja do spotkania się z teleskopami - zarówno tymi rozdawanymi w ramach Meetingów Stowarzyszenia POLARIS - OPP jak i największym, jakim dysponujemy w naszej organizacji, tj. 14" Celestronem znajdującym się pod kopułą Obserwatorium Astronomicznego w Sopotni Wielkiej. Dla osób zrzeszonych i uczestniczących w spotkaniach MzT udział jest bezpłatny. Dodatkowo ciut wcześniej, bo po godz. 20:00 podczas wieczornego spotkania na miejscu pod kopułą, spróbujemy obserwacyjnie pożegnać się z kometą C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS), którą można jeszcze dostrzec na wieczornym niebie jako obiekt o jasności ok. 4 mag. Na koniec przedstawimy również garść ciekawostek o najpopularniejszej gromadzie otwartej gwiazd Plejady, zebrane z różnych źródeł literatury oraz Internetu. Zapraszamy do udziału bezpośredniego, a osoby zarejestrowane do czynnego uczestnictwa w ramach Meetingów z teleskopami.
Wielkie komety aż po “czu-czin-szan at-les” - MzT#193.
Na jesiennym niebie zagościła kometa będąca bardzo jasnym zjawiskiem jak dla tego typu obiektów. Kometa C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) to kometa nieokresowa, która została odkryta na początku 2023 roku przez dwa niezależne projekty obserwacyjne: Obserwatorium Tsuchinshan w Chinach oraz system ATLAS (Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System). 12 października br. kometa znajdzie się najbliżej Ziemi, co sprawi, że będzie jaśniejsza i lepiej widoczna, a na pewno dla obserwatorów z Polski. Z tego tytułu zapraszamy na specjalny Meeting z teleskopami #193 na ten temat, który poprowadzi doktorantka astronomii, Iga Drogosz z OA UJ. Spotkanie "Wielkie komety aż po “czu-czin-szan at-les”" wprowadzające do obserwacji tego obiektu na wieczornym niebie, odbędzie się w najbliższą niedzielę o godz. 20:00 na platformie Zoom. Link dla uczestników Meetingów z teleskopami dostępny jest w Panelu MzT - zapraszamy!
Powołano Fundację Light Pollution Think Tank.
Mamy przyjemność zakomunikować, że Stowarzyszenie POLARIS - OPP zostało współzałożycielem kolejnej już organizacji pozarządowej - Fundacji Light Pollution Think Tank. Do podpisania aktu notarialnego doszło podczas Nocy Naukowców 2024 w Krakowie i data ta stała się symboliczna, gdyż to właśnie z szerokim gronem naukowców powołany został ten nowy podmiot. Podstawowe założenia jego funkcjonowania i idea podmiotowej ochrony przed zanieczyszczeniem sztucznym światłem zrodziła się w ramach projektu o syg. BRO, którego realizatorem było właśnie Stowarzyszenie POLARIS-OPP, ale grono wchodzące w skład think-tanku zasiliły głównie osoby zaangażowane od lat w Ogólnopolską Konferencję nt. Zanieczyszczenia Światłem (OKZŚ). Fundacja jest właśnie w trakcie rejestracji w KRS, a jej fundusz założycielski zasiliły wpłaty własne grona naukowców jak i kapitał początkowy przekazany decyzją Zarządu Stowarzyszenia POLARIS - OPP, natomiast wsparcie regularne po uzyskaniu osobowości prawnej będzie miało miejsce ze środków Ogólnopolskiej Akcji "1,5% na astronomię" (10% z zebranej sumy za 2023 rok, czyli nieco ponad 2 800 zł.). Fundatorzy uchwalili, że LPTT będzie posiadał zarząd i radę Fundacji zaś siedzibą będzie miasto Kraków. Pierwszy skład osobowy tych organów zasiliły trzy osoby zrzeszone również w Stowarzyszeniu POLARIS - OPP. Light Pollution Think Tank to już piąty podmiot III sektora współtworzony przez naszą organizacją, co jest zgodne z zapisami celów statutowych POLARIS-OPP. Jednym z głównych, cyklicznych i rozpoznawalnych wydarzeń LPTT będzie organizowana w różnych miejscach w Polsce, Ogólnopolska Konferencja nt. Zanieczyszczenia Światłem, zaś Program Ciemne Niebo - Polska będzie realizowany nadal jako osobny byt zajmujący się edukacją czy ewidencjonowaniem miejsc ochrony ciemnego nieba w Polsce. Nowej Fundacji życzymy samych sukcesów w realizacji misji i osiąganiu wyznaczonych celów!
Częściowe zaćmienie Księżyca 2024.
18 września 2024r. mieliśmy okazję do podziwiania częściowego zaćmienia Księżyca w wersji meetingu hybrydowego. Transmisję on-line z Sopotni Wielkiej rozpoczęliśmy wyjątkowo wcześniej, bo o godz. 4:00 rano, ale nie spod siedziby Stowarzyszenia POLARIS - OPP lecz z dydaktyczno-pomiarowego ogródka ASTROMETEO. Osoby zainteresowane mogły również uczestniczyć ze swoim sprzętem lub bez sprzętu we wspólnym obserwowaniu tego zjawiska zarówno bezpośrednio po przyjeździe na miejsce jak i on-line, jednak z uwagi na niezachęcającą porę oraz środek tygodnia, ostatecznie kilkoro uczestników włączyło się czynnie do podziwiania porannego zjawiska z miejsc swojego aktualnego pobytu. Były także okazje do podzielenia się obrazem na żywo (aktualnie wykonywanych zdjęć) gdyż pogoda okazała się bardziej łaskawa niż w ostatnich dniach (w szczególności na południu Polski, gdzie mieszkańcy zmagali się z potężną powodzią). Początkowo mieliśmy obawy, że samo zjawisko zaćmienia może być utrudnione bądź niemożliwe do zaobserwowania (horyzont południowo-zachodni przysłaniają u nas dosyć mocno góry). Nie spodziewaliśmy się jednak, że właśnie ten widnokrąg okaże się bardzo ciekawym tłem do podziwiania częściowego zaćmienia Księżyca i doda mu wyjątkowego uroku. Efekty tych obserwacji w postaci uzyskanych ujęć można zobaczyć w niniejszej galerii z teleskopu Sky-Watcher 130mm, których to nadal kilka mamy do dyspozycji dla zainteresowanych w ramach programu członkowskiego Meetingów z teleskopami. Zapraszamy więc do wspólnych obserwacji kolejnych zjawisk i dziękujemy za obecność tym najbardziej wytrwałym!
Pokazy i warsztaty podczas MNN 2024 na IFJ PAN.
Podczas Małopolskiej Nocy Naukowców 2024 - 27 września 2024r. - tuż przy namiotach zlokalizowanych przy budynku Centrum Cyklotronowego Bronowice na terenie Instytutu Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego PAN swoje stanowisko przedstawi Stowarzyszenie POLARIS-OPP wraz z Fundacją Satelitarną Polarisu z Sopotni Wielkiej. Stanowisko to będzie również uzupełnieniem do prezentacji projektu P-ONE (Pacific Ocean Neutrino Experiment). Będzie to okazja do zapoznania się nie tylko z elementami popularnej już w całej Polsce wystawy "Misja po Układzie Słonecznym" z podprogramu ASTROEVENTS.PL, ale przede wszystkim uczestnicy MNN 2024 będą mieli okazję zapoznać się z badaniami prowadzonymi w ramach projektu Pacific Ocean Neutrino Experiment (P-ONE), w których uczestniczy zespół z IFJ PAN. Nasze organizacje zatroszczą się o dodatkowe wzmocnienie przekazu i zademonstrowanie jak nauka i badania mogą doskonale współgrać z popularyzacją i pasją do szeroko pojętego kosmosu. To pierwsze tego typu przedsięwzięcie we współpracy naszych organizacji z ww. placówką naukowo-badawczą w Krakowie. Co zatem wyeksponujemy przed budynkiem CCB na terenie IFJ?
Końcówka wakacji i jesienny program warsztatów w Sopotni Wielkiej.
Wakacje 2024 ku zmartwieniu uczniów i uczennic dobiegają już do końca, ale zanim wybrzmi pierwszy dzwonek mamy jeszcze propozycję ciekawego spędzenia wolnego czasu na terenie Sopotni Wielkiej. Odkąd miejscowość w listopadzie zeszłego roku uzyskała status International Dark-Sky Community, zwiększa się także zainteresowanie tzw. ASTROTURYSTYKĄ, czyli różnymi formami aktywności w zakresie rozwoju pasji do szeroko pojętej astronomii. To właśnie zagadnienie dot. ochrony ciemnego nieba stało się wiele lat temu podstawą do prowadzenia na tym terenie obserwacji nieba, ale nasza paleta warsztatów organizowanych pod szyldem ASTROTURYSTYKI w Sopotni Wielkiej jest znacznie szersza. Końcem sierpnia jak i w pierwszych dniach września zapraszamy do stale funkcjonującej, Młodzieżowej Stacji Kosmicznej YSS, gdzie można przebrać się w pamiątkowy strój astronauty NASA (typu ACES) i odwiedzić pomieszczenie imitujące wnętrze modułu Destiny Laboratory wykonane przez młodzież lokalną i pasjonatów kosmosu. Można zapisać się na pełną symulację misji (ok. 90 min.), jak i krótkie zwiedzanie w określonych, otwartych godzinach (vide moduł Nasze najbliższe działania na stronie głównej polaris.org.pl). Obok Stacji YSS funkcjonuje nadal nasz trenażer kosmiczny ASTROLABIUM pośród wyjątkowej scenerii modeli egzoplanet jak i kosmicznej wystawy klocków, wyeksponowanych w 15 heksagonalnych gablotach pod namiotem sferycznym. Przy okazji można także zwiedzić ogródek ASTROMETEO wraz z najnowszym nabytkiem dot. OZE w postaci solar trackera czy też naszego kultowego TARPANA, który stacjonuje nieopodal siedziby Stowarzyszenia POLARIS-OPP. Na wprost niej (po drugiej stronie ulicy) oddaliśmy w sierpniu br. do użytku naszych gości nowy plac wielofunkcyjny z możliwością zaparkowania do 20 aut (także turystów zainteresowanych zwiedzaniem Sopotni Wielkiej i okolic, jak np. wejściem na szczyt Romanki czy Kotarnicy, poszukiwaniami jaskini Wickowej czy samodzielnym wykonaniem naszego AstroQuestu z nagrodą - szczegóły jak i zasady korzystania z miejsca do zaparkowania aut można uzyskać w siedzibie naszej organizacji lub poprzez Kontakt). Przypominamy również, że istnieje możliwość zwiedzania Sali Wielofunkcyjnej z archiwalną wystawą o rozmiarach Wszechświata z Planetarium Śląskiego czy w końcu umówienia się na zwiedzanie lub wspólne obserwowanie wieczornego nieba przez jeden z największych teleskopów w regionie pod kopułą Obserwatorium Astronomicznego (te atrakcje znajdują się ok. 50m. od siedziby naszej organizacji w Sopotni Wielkiej). Dla najmłodszych mamy do dyspozycji mały, leśny plac zabaw, a dla dorosłych także możliwość zorganizowania nocnego spaceru astronomicznego po Sopotni Wielkiej z pomiarami zanieczyszczenia światłem i pokazami nieba. Tego typu atrakcje będą dostępne z niewielkimi przerwami aż do jesiennego zjazdu Listopadówka 2024, kiedy do będziemy obchodzić rocznicę uzyskania przez Sopotnię Wielką międzynarodowego tytułu IDSC. Zapraszamy do udziału, a przedtem do Kontaktu.
Pomiary środowiska i pogody
