Zorza polarna jakiej nie było od 20 lat!
Aktywność słoneczna w 2024 roku daje o sobie znać. Przekonali się o tym obserwatorzy ciemnego nieba w nocy z 10 na 11 maja br., kiedy to nie tylko na północnym kierunku nieba, ale na całym prawie nieboskłonie można było zaobserwować gigantyczną wręcz (jak na nasze położenie), zorzę polarną. Internet zalały tysiące zdjęć, a więc i my postanowiliśmy uwiecznić w miarę możliwości to niebywałe zjawisko, będące wynikiem rozbłysków słonecznych klasy X, skutkujące wysłaniem w kierunku naszej planety CME. Choć pogoda nie była zbyt łaskawa, a dodatkowo w Krakowie, gdzie odbywała się wówczas nasza wystawa "Misja po Układzie Słonecznym" nocne niebo jest zbyt rozjaśnione zanieczyszczeniem świetlnym, udało się dopiero na obrzeżach Krakowa jak i w innych lokalizacjach uchwycić charakterystyczne, kolorowe struktury. Późną nocą, także w końcu i Sopotnia Wielka była świadkiem bardzo rzadko obserwowanych kolorów zorzy na tych współrzędnych geograficznych. W zenicie pojawił się bowiem odcień zieleni, fioletu, ciemno-granatowy, a także żółty wraz z charakterystycznymi słupami i liniami, upodobniającymi się do pionowych chmur cirrostratus. Te jednak w przeciwieństwie do chmur, znikały i pojawiały się wręcz natychmiast, mieniąc się różnobarwnymi kompozycjami. Obserwatorzy z Polski okrzyknęli minioną zorzę jako największą od blisko 20 lat. Poniżej przedstawiamy kilka wybranych zdjęć autorstwa Piotra Nawalkowskiego, Małgorzaty Sciseł, Jakuba Koniora oraz z sieci ALPS UWr dzięki uprzejmości dr Sylwestra Kołomańskiego. Wybrane zdjęcia w wersji ekspozycyjnej (drukowanej) można również obejrzeć do końca tego tygodnia przy modelu Słońca na terenie Galerii Krakowskiej, w ramach wystawy "Misja po Układzie Słonecznym", a także porozmawiać z naszymi przewodnikami oprowadzającymi po wystawie, w jaki sposób powstają takie efekty burzy słonecznej.
Meeting z teleskopami [#183] - Krzysztof Dwornik, Planetarium Śląskie - POLARIS-OPP: o lornetkach do obserwacji nieba.
21 kwietnia 2024r. odbył się Meeting z teleskopami [#183] - Krzysztof Dwornik, Planetarium Śląskie - POLARIS-OPP: o lornetkach do obserwacji nieba.
Aby zobaczyć nagranie, kliknij na poniższy link w rozwinięciu artykułu:
Międzynarodowy Tydzień Ciemnego Nieba 2024.
Od 2 do 8 kwietnia 2024 roku obchodzimy Międzynarodowy Tydzień Ciemnego Nieba. Jest to wyjątkowa okazja, by na nowo odkryć piękno naturalnej nocy i zrozumieć jej znaczenie dla naszego środowiska. Wiele osób boi się ciemności, ale właściwie jest ona pełna cudów i niezbędna dla zdrowia naszej planety. Nasza organizacja jak co roku prowadzi w tym czasie prelekcje wyjazdowe oraz miejscowe obserwacje astronomiczne pod warunkiem sprzyjającej pogody. Ponownie spotkaliśmy się do Ostoi Ciemnego Nieba w Chalinie, gdzie w ramach gościny Ośrodka Edukacji Ekologicznej m.in. swoją prelekcję poprowadził dr Grzegorz Iwanicki z UMCS w Lublinie na temat obszarów ochrony ciemnego nieba w Europie i w Polsce. Nagranie z tego spotkania w formie hybrydowej mogą Państwo obejrzeć po kliknięciu w ten link.
Wyjazd do OA UJ i IFJ w Krakowie
W ramach obchodów 30-lecia działalności Stowarzyszenia POLARIS - OPP w dniu 23 marca 2024r. zorganizowaliśmy pierwszy, zespołowy wyjazd edukacyjny w formie wycieczki autokarowej do dwóch miejsc w Krakowie, z którymi nasza organizacja współpracuje od dłuższego czasu. Było to Obserwatorium Astronomicznej Uniwersytetu Jagiellońskiego (Fort Skała) oraz Instytut Fizyki Jądrowej PAN im. Niewodniczańskiego. Pierwsze z miejsc przywitało nas nie tylko iście wiosenną pogodą, ale i wspaniałą atmosferą stworzoną przez gospodarzy, którzy oprowadzili nas po wszystkich, najciekawszych miejscach związanych z działalnością obiektu w zakresie astronomii i radioastronomii. Mieliśmy okazję zobaczyć zarówno nowo budowaną czaszę radioteleskopu o śr 16m jak i zabytkowe urządzenia, do których zalicza się najstarszy teleskop Grubb Dublin z 1874 roku. Dowiedzieliśmy się również o historii miejsca i znaczeniu Fortu Skała podczas I i II wojny światowej, a na koniec odwiedziliśmy muzeum ze sprzętem komputerowym, jak i materiałami gromadzonymi przez UJ od wielu lat. Udało się również poobserwować Słońce przez teleskop i porozmawiać o kolejnych projektach oraz przyszłości i planach Obserwatorium UJ. Drugim miejscem wizyty był Instytut Fizyki Jądrowej PAN, gdzie nasi koledzy - koordynatorzy: Konrad Kopański i Wojciech Noga, jak również inni pracownicy IFJ przeprowadzili nas po niedostępnych na co dzień dla osób z zewnątrz miejscach, wśród których można wyróżnić w szczególności pomieszczeń cyklotronu AIC-144 czy miejsca terapii i transportu protonów. Koledzy w przystępny sposób przedstawili również historię jak i dalsze plany Instytutu, w tym pokrótce założenia projektu P-ONE, w którym uczestniczą osobiście po zakończeniu współpracy z Rosją w ramach projektu BAIKAL-GVD od wybuchu wojny w Ukrainie. Tematów było jednak znacznie więcej, ale na poruszenie wszystkich nie wystarczyło już czasu, gdyż wycieczka rozpoczęła się o godz. 7 rano z Żywca, zaś zakończyła niewiele przed godz. 22:00. W rozwinięciu artykułu prezentujemy kilka wybranych zdjęć autorstwa Katarzyny Witas i innych osób z naszej organizacji, zaś kolejny wyjazd szykujemy już niebawem, ale tym razem w ramach Międzynarodowego Tygodnia Ciemnego Nieba w kwietniu na terenie województwa wielkopolskiego.
Wystawa poprojektowa YAN pod sferycznym namiotem.
Choć projekt o sygnaturze YAN, czyli "De revolutionibus" zakończył się wraz z Rokiem Kopernika 2023, to nadal wybrzmiewają jego efekty, jak chociażby możliwość bezpłatnego zwiedzania wystawy poprojektowej, która znajduje się pod kopułą sferycznego namiotu nieopodal siedziby Stowarzyszenia POLARIS - OPP. Zbiór eksponatów przedstawiony w ten nietypowy sposób to przede wszystkim prace naszej młodzieży i dzieci uczestniczących w zeszłorocznych warsztatach plastycznych i artystycznych, ale i także modele czy zestawy klocków LEGO z szeroko pojętej tematyki kosmosu. Rodziny uczestniczące w pracach projektowych wykonały podczas kilku zjazdów i wspólnych spotkań w Sopotni Wielkiej, największą chyba mapę gwieździstego nieba o szerokości ponad 2m. Tile, czyli płaskie klocki i płytki użyte do tego niebywałego i czasochłonnego procesu połączono dodatkowo białymi nićmi podpisując stworzone w ten sposób konstelacje. Nie zabrakło także zaznaczenia gromad gwiazd, galaktyk, mgławic czy radiantów popularnych rojów meteorowych. Wszystko to stwarza okazałe wrażenie, którego można doświadczyć osobiście jeszcze na przestrzeni 2024 roku, gdyż wystawa będzie dostępna co najmniej do lipca. Zapraszamy do obejrzenia ekspozycji z proj. YAN, a zainteresowane rodziny bądź osoby indywidualne informujemy, że popularne Meetingi z teleskopami są nadal kontynuowane i można odebrać jeden z naszych 40 teleskopów już w ramach składki członkowskiej. Zapraszamy do zapoznania się z poniższą galerią zdjęć z wystawy i szczegółami działań "Pierwszy teleskop...".
15 teleskopów na Uniwersytecie Śląskim…
Katowice otrzymały z Komisji Europejskiej tytuł Europejskiego Miasta Nauki 2024. Przez 50 tygodni zarówno władze jak i liczne instytucje organizują przeróżne aktywności, o których szerzej można przeczytać pod tym linkiem: https://us.edu.pl/europejskie-miasto-nauki/50-tygodni-w-miescie-nauki/ W dniach 4-10 marca odbywają się liczne wydarzenia z okazji Tygodnia Kosmicznego: https://us.edu.pl/tydzien-kosmiczny-w-miescie-nauki-4-10-marca-2024/ Mamy przyjemność poinformować, że organizatorzy powierzyli nam jako Stowarzyszeniu POLARIS-OPP, otwarcie tego tygodnia wystawą naszych planet pneumatycznych (dokładnie model planety Ziemia i Księżyc, a także ew. Jowisz jeśli będzie wystarczająca ilość miejsca na jego rozłożenie). Zainteresowanych chcielibyśmy jednak przywitać najpierw wykładem i warsztatami o tematyce ochrony ciemnego nieba na auli Uniwersytetu Śląskiego, ul. Bankowa 12 w Katowicach. Prezentację o wpływie sztucznego światła na obserwacje nieba poprowadzi Piotr Nawalkowski - koordynator główny Programu Ciemne Niebo Polska oraz członek Light Pollution Think Tank, zaś warsztaty z obsługi prostego teleskopu, poprowadzą koordynatorzy i współpracownicy naszej organizacji (do dyspozycji będzie 15szt. teleskopów Sky-Watcher 130mm flextube). Adresatami są głównie rodziny z dziećmi, ale i młodzież szkolna, nauczyciele, a także seniorzy czy początkujący pasjonaci kosmosu. W przypadku dogodnych warunków pogodowych będziemy także organizować pokazy Słońca z możliwością wypełnienia samodzielnie swojego raportu w wersji drukowanej (przy odrobinie szczęścia będzie można podziwiać protuberancje, pochodnie fotosferyczne, plamy i półcienie, a nawet granulację na powierzchni naszej Dziennej Gwiazdy). Zapraszamy do rezerwacji miejsc!
Spotkanie z astronautą projektowym - dr Sławoszem Uznańskim.
10 marca 2024r. w Planetarium Śląskim Parku Nauki w Chorzowie, z okazji zakończenia Tygodnia Kosmicznego w Mieście Nauki - Katowice, wśród licznych uczestników Gali Finałowej LXVII Olimpiady Astronomicznej oraz finału konkursu Direction: Space, pojawił się nietypowy gość. Astronauta projektowy Europejskiej Agencji Kosmicznej, Sławosz Uznański, który towarzyszył podczas wręczania nagród pomysłodawcom najciekawszych projektów studenckich z zakresu doświadczeń i eksperymentów, jakie zostaną przeprowadzone w przestrzeni kosmicznej podczas jego lotu na Międzynarodową Stację Kosmiczną ISS. Spotkanie to było także okazją do wymiany kilku zdań na temat problematyki zanieczyszczenia sztucznym światłem w naszym kraju, o czym głośno zrobiło się ostatnio za sprawą Raportu opracowanego przez Light Pollution Think Tank i Centrum Badań Kosmicznych PAN. Oczywiście dr Sławosz Uznański zna temat i podkreśla również jego znaczenie w badaniach kosmicznych, a podczas dyskusji udało się także omówić najważniejsze aspekty tego, negatywnego zjawiska, które w Polsce nie zostało nadal uregulowane. Rozmowa przebiegła dodatkowo w ciekawej scenerii na dziedzińcu Planetarium w Chorzowie, gdzie nasza organizacja rozłożyła pneumatyczny model planety Ziemia z wystawy edukacyjnej "Misja po Układzie Słonecznym" (zdjęcie obok). Kto wie, być może gdy dr Uznański będzie już miał okazję obserwować nasz kraj z orbity okołoziemskiej jako drugi Polak po śp. Mirosławie Hermaszewskim, z którym mieliśmy również przyjemność współpracować, temat "light pollution" w końcu zostanie zauważony na odpowiednim szczeblu władz. Liczmy na to, a na razie myślmy pozytywnie o nadchodzącym locie drugiego Polaka w kosmos.
Pomiary środowiska i pogody
