27 lipca 2018r. na wieczorno-nocnym niebie miało miejsce wyjątkowe wydarzenie astronomiczne, będące swoistego rodzaju kumulacją dwóch, dosyć rzadko spotykanych zjawisk z udziałem Księżyca oraz planety Mars. Doszło bowiem do najdłuższego w XXI wieku zaćmienia naszego naturalnego satelity i to w dodatku tuż przy bardzo jasnej Czerwonej Planecie, znajdującej się w tzw. Wielkiej Opozycji (następne takie zjawisko opozycji z udziałem Marsa dopiero w 2035 roku). W ten wieczór wiele instytucji, planetariów, organizacji, mediów jak i osób uczestniczyło w obserwacjach i relacjonowaniu tego wydarzenia na niebie. Wśród nich znalazło się także Stowarzyszenie POLARIS - OPP, które zaprasiło zainteresowanych do udziału w szeregu atrakcji przygotowanych z myślą o tym dniu...

Wystawa meteorytu z Marsa!

Astronomiczny piątek 27 lipca 2018r. zaczęliśmy już od godz. 12:00 kiedy to otwarta została specjalna wystawa meteorytów w siedzibie Stowarzyszenia POLARIS - OPP w Sopotni Wielkiej. Jej wyjątkowość stanowiła nie tylko kolekcja kilkunastu okazów kamieni z kosmosu, pochodzących z "okolic" Czerwonej Planety, bo głównie z pasa planetoid krążących na orbicie między nią, a Jowiszem, ale i przygotowana została specjalna dekoracja tematyczna, wśród której znalazł się... okaz meteorytu planetarnego, a dokładnie fragment skały z powierzchni Marsa! Ten niepozorny kamyk został wyeksponowany specjalnie z okazji Wielkiej Opozycji Marsa i będzie prezentowany do końca sierpnia 2018r. w towarzystwie 2m. makiety wulkanu Olimpus Mons czy też zdalnie sterowanych mikrołazików marsjańskich, którymi można pojeździć po modelarskiej dioramie. Także tutaj do dyspozycji uczestników jest dostępne tło ze zdjęciem powierzchni Czerwonej Planety, na którym będzie można zrobić sobie pamiątkowe zdjęcie.

Ekspozycja namiotu "Dziedzictwa kulturowego nieba [...]".

Również od godz. 12:00 można było zwiedzać początkową ekspozycję wystawy pt. "Dziedzictwo kulturowe związane z niebem" w odniesieniu do Żywiecczyzny, zlokalizowaną tuż przy Młodzieżowej Stacji Kosmicznej YSS pod 6,5m. namiotem w kształcie półkuli. Namiot ten jest częścią projektu realizowanego przez Fundację Satelitarną Polarisu z dofinansowaniem w ramach grantów Lokalnej Grupy Działania Stowarzyszenia Żywiecki Raj (Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020). Wystawa jest nawiązaniem do motywów i symboli kulturowych odwołujących się do szeroko pojętego nieba i kosmosu. Zwiedzanie sferycznego namiotu jest bezpłatne (wymaga jedynie wpisania się na listę projektową osób zwiedzających) oraz będzie możliwe aż do października 2018r. 

Popołudniowe prelekcje o astronomii.

O godz. 17:00 na Sali Wielofunkcyjnej Stowarzyszenia POLARIS-OPP tuż przy Obserwatorium Astronomicznym (budynek Zespołu Szkół nr 4 w Sopotni Wielkiej), odbyły się wykłady na temat "kamieni z kosmosu", zaćmienia Księżyca w towarzystwie Marsa, samego Księżyca jak i jego wyjątkowości, a także prezentacja działalności Stowarzyszenia POLARIS - OPP z lat 1994-2018.  Autorami prelekcji byli m.in. wieloletnia popularyzatorka i kolekcjonerka meteorytów Julia Nawalkowska, dr Sylwester Kołomański z Instytutu Astronomicznego UWr, a także inż. Wojciech Noga z Instytutu Fizyki Jądrowej PK. Odbył się także quiz dla osób, które zwiedziły wystawę, podczas którego można było wygrać mały upominek o tematyce astronomicznej pochodzący z Pasa Planetoid, czyli mały okaz meteorytu! Na wykładach obecnych było rotacyjnie blisko 100 osób, choć organizatorzy przewidywali raptem do 50os. łącznie. Analizowana była także pogoda jak i przygotowano program zastępczy w postaci relacji na żywo z Internetu z innych miejsc, gdzie na pogoda dopisała, jednak tuż po ostatniej prelekcji nie było to potrzebne...

Zwiedzanie kopuły z 14'' teleskopem.

Jednocześnie od godz. 17:00 można było okresowo zwiedzać kopułę Obserwatorium Astronomicznego z zainstalowanym tam niedawno 14'' teleskopem systemu Schmidt-Cassegrain marki Celestron. Teleskop ten uchodzący za jeden z największych w regionie był do dyspozycji nie tylko w celach obserwacyjnych wieczornego nieba, ale i również można go było zobaczyć także w sytuacji zachmurzonego nieba, gdyż koordynatorzy Stowarzyszenia POLARIS-OPP omawiali jego budowę, obsługę czy zastosowanie. Tego wieczoru niestety nie mieliśmy okazji ujrzenia planety Jowisz czy Saturn, ale za to po godz. 2:00 w nocy zorganizowane były pokazy dla wytrwałych, podczas których można było zaobserwować Marsa, pojedyncze gromady gwiazdy czy układy podwójne i wielokrotne.  Do kopuły były zapraszane grupy po ok. 8os.  Zwiedzanie Obserwatorium wraz z omówieniem teleskopu oraz pokazami nieba jest możliwe również w inne pogodne wieczorny do końca wakacji.  

O godz. 20:30 grupę uczestników przybywającą na Sali Wielofunkcyjnej zaprosiliśmy do wspólnych obserwacji zaćmienia Księżyca w towarzystwie Wielkiej Opozycji Marsa. W tym celu grupa pod okiem koordynatorów ze sprzętem przenośnym, udała się na jedno z pobliskich miejsc obserwacyjnych nr 6E, gdzie na polnej drodze rozstawione zostały aparaty fotograficzne, teleskopy czy po prostu zatrzymali się sami uczestnicy by na własne oczy podziwiać to nietypowe zjawisko. Najlepszym do tego bowiem miejscem były szerokie przestrzenie z otwartym horyzontem, w przeciwieństwie do zamkniętej kopuły Obserwatorium Astronomicznego, gdzie jednorazowo może się zmieścić do 8 osób. Dodatkowo samo zaćmienie najlepiej było podziwiać w małych powiększeniach teleskopu, gdyż nie chodzi tutaj o szczegóły na tarczy Księżyca jak kratery, góry czy pustynie piachu, ale cały glob naszego Naturalnego Satelity, który na ponad 1 godzinę i 40min. przysłoni cień Ziemi (faza całkowita). Zjawisko zakończyło się nieco przed 1:00, ale z uwagi na teren górzysty w Sopotni Wielkiej, przebieg niektórych momentów nieco różnił się od tych podawanych do publicznej wiadomości (późniejszy wschód Księżyca i szybsze zasłonięcie przez widnokrąg na zachodzie). Pogoda niestety nie była idealna, ale jednak udał nam się trafić prawie bezbłędnie z pogodą w same zjawisko zaćmienia, dzięki czemu mogliśmy na terenie Sopotni Wielkiej obserwować zarówno wschód pomarańczowego Księżyca, jak i do ostatniej chwili obserwować nawet cień Ziemi z zaćmienia częściowego.. Udział w pokazach plenerowych był bezpłatny, więc rotacyjnie nawet 120 osób odwiedziło nasze miejsce obserwacji. 

Zapraszamy do wspólnych obserwacji następnego zjawiska w Sopotni Wielkiej jakim będzie maksimum Perseidów!