Na przełomie roku rozpoczęliśmy realizację nowego projektu pt. "Nasze otoczenie - nasze środowisko", w ramach którego na terenie naszej rodzimej miejscowości - Sopotni Wielkiej, przez ponad 4 miesiące będą prowadzone systematyczne pomiary stanu środowiska naturalnego, ze szczególnym uwzględnieniem jakości powietrza, wody, gleby i ciemnego nieba (tzw. ekologia nocy). W ich wykonanie będą zaangażowani nie tylko koordynatorzy Stowarzyszenia POLARIS-OPP, ale przede wszystkim lokalna młodzież, która będzie współuczestniczyć zarówno w zbieraniu jak i przetworzeniu oraz publikacji danych na zewnątrz. Wyniki te będą dostępne zewnętrznie na naszej stronie internetowej, dzięki czemu nie tylko mieszkańcy, ale i przyjeżdżający do nas turyści, będą mogli sprawdzić jakość powietrza, wody, czy pogodę na obserwacje astronomiczne. Sprzęt zakupiony w ramach tego przedsięwzięcia, trafi docelowo pod opiekę działu ekologicznego naszej organizacji i zostanie później zamontowany w pomiarowo-dydaktycznym ogródku ASTROMETEO, a więc będzie służył zainteresowanym także po zakończeniu projektu.
Nniejszy projekt ma za zadanie zwrócić uwagę na negatywne nawyki ekologiczne naszych mieszkańców, poprzez wdrożenie pierwszych w historii, społecznych raportów o stanie środowiska naturalnego w tymże sołectwie. Ma temu przede wszystkim służyć uruchomienie punktów pomiarowych powietrza, gleby oraz wody z powszechnie dostępnymi wynikami naszych badań, prowadzonych celowo przez młode pokolenie mieszkańców z Sopotni Wielkiej, gdyż to właśnie od nich zależy los środowiska naturalnego w następnych latach. Jesteśmy bowiem zdania, że nikt tak nie doceni jakości niezanieczyszczonego środowiska jak ten, kto bezpośrednio angażuje się w jego monitoring oraz czynną ochronę. Poprzez bezpośrednie zaangażowanie tych młodych osób w badania terenowe i nadzór nad pracą czujników jak i opracowanie czy przekazywanie danych do publicznej wiadomości mieszkańców, chcemy dać poczucie współodpowiedzialności za stan środowiska naturalnego. Dorosłym zaś mieszkańcom, mamy zamiar zwrócić uwagę na ich konkretne nieprawidłowości – nie w sposób bezpośredni, ale publiczny, który nieraz okazuje się bardziej skuteczny.
Dobrym przykładem jest tutaj racjonalna polityka oświetleniowa wdrożona przez Stowarzyszenie POLARIS – OPP przed paroma laty. To właśnie na tym terenie powstał pierwszy w Polsce obszar ochrony ciemnego nieba i choć modernizacja oświetlenia dotyczyła w głównej mierze lamp ulicznych, sporo osób zarówno lokalnych jak i przyjezdnych zwraca uwagę na ten problem, redukując uciążliwe dla astronomii (i nie tylko) światło. Również ten wątek chcemy włączyć do niniejszego projektu, gdyż mało kto zdaje sobie sprawę z faktu, iż białe oprawy LED (tzw. światło zimne – powyżej 4000K), może powodować rozwój niektórych chorób nowotworowych jak i innych schorzeń, a także bardzo negatywnie wpływa na ekosystemy nocne. O tych badaniach niestety mało kto wie, gdyż są bardzo świeże, ale naukowcy z różnych części świata donoszą w swoich publikacjach o rosnącym zagrożeniu spowodowanym postępującą w zastraszającym tempie ekspansją technologii oświetleniowej LED.
W projekcie przewidziano przede wszystkim cykl spotkań edukacyjnych nt. metod ochrony środowiska naturalnego z młodzieżą lokalną jak i systematyczne pomiary towarzyszące, realizowane w terenie. W tym celu do Sopotni Wielkiej zaprosimy osoby bardziej znające tematykę ochrony środowiska naturalnego. Stowarzyszenie POLARIS-OPP dysponuje terenem przy małym ogródku meteorologicznym, na którym zostaną postawione czasowo czujniki do pomiaru pyłu PM2,5 / PM10, czujnik promieniowania UV (jako wskazanie korelacji między zanieczyszczeniem atmosfery, a natężeniem promieni słonecznych), pakiet wskaźników PH gleby (wraz z czujnikiem temperatury i wilgotności gruntu), zestaw do przenośnego badania wody jak komplety pasków wskaźnikowych pH (0-14), wielopunktowe, zestaw podstawowych testów wody do określania siedmiu parametrów takich jak odczyn ph, chlor w zakresie 0-4mg/l, twardość (CaCO3) w zakresie 0-425 mg/l., alkaliczność w zakresie 0-720, żelaza Fe2+ w zakresie 0-5mg/l., azotany w zakresie 0-50 i azotyny w zakresie 0-10. Co ważne – wszystkie ww. urządzenia i testery będą mogły być wykorzystywane zarówno w badaniach stacjonarnych, ciągłych jak również terenowo zarówno w dolnej jak i górnej Sopotni Wielkiej, gdzie zamierzamy pojawić się co najmniej dwa razy w miesiącu na pomiary. Wynikiem tych prac będą nie tylko wspólne analizy w grupie badawczej z udziałem młodzieży lokalnej, ale i również publikacja danych na stronie Stowarzyszenia jak i umieszczenie komunikatów na tablicach ogłoszeń w naszym sołectwie. Końcowym wydarzeniem projektu będzie wycieczka po okolicy pn. „Czystym szlakiem”, polegająca na zbiórce śmieci podczas wspólnego spaceru za pomocą specjalnych chwytaków. Przewidujemy także wydanie prostej ulotki w postaci listu otwartego do osób posiadających dom lub gospodarstwo na terenie Sopotni Wielkiej, informującego o możliwości skorzystania z udostępnianych przez nas danych, jak również zwrócenia się do nas o bezpłatne pobranie próbek gleby, wody czy punktowego pomiaru powietrza oraz zanieczyszczenia sztucznym światłem w swoim otoczeniu.
Celem niniejszego projektu jest więc wzmocnienie pro-ekologicznych postaw społecznych wśród mieszkańców sołectwa Sopotnia Wielka, ze szczególnym uwzględnieniem młodego pokolenia. Celami szczegółowymi są zaś: podniesienie wiedzy w zakresie monitoringu i ochrony środowiska naturalnego; aktywizacja społeczna wokół zagadnień związanych z przeciwdziałaniem skażenia powietrza, wody i gleby oraz ciemnego nieba (tzw. ekologia nocy); propagowanie wśród młodzieży lokalnej systematyczności i dbałości o swoje środowisko naturalne, w którym żyją; rozwój zainteresowań naukami ścisłymi związanymi z przyrodą i ekologią.
Projekt będzie miał charakter niekomercyjny i realizowany wyłącznie w oparciu o działalność nieodpłatną statutową pożytku publicznego. Za wykonywane analizy nie będą pobierane opłaty ani od uczestników projektu ani mieszkańców zarówno w okresie realizacji projektu jak i po jego zakończeniu. Uzyskane dane będą miały charakter informacyjno-dydaktyczny i nie będą mogły służyć za postawę w postępowaniu sądowym bądź administracyjnym.
„Projekt współfinansowany przez firmę Żywiec Zdrój S.A. w ramach konkursu grantowego pn. „Lokalne Inicjatywy Społeczne w Gminie Jeleśnia – edycja 2017”.